Ażeby zastosować odpowiednie metody i narzędzia kierowania trzeba przede wszystkim dostatecznie poznać przedsiębiorstwo, zarówno jego historię, jak i aspekty ekonomiczne, społeczne i techniczne. Należy wyznaczać prawidłowe cele i dbać o ich realizację, troszczyć się o środki produkcji, stosowane technologie, formalne i nieformalne struktury, normy i wartości. Trzeba także starać się zrozumieć istniejące zależności w funkcjonowaniu wszystkich części organizacji i oceniać atmosferę społeczną (wzajemne więzi między częściami, źródła i strefy potencjalnych konfliktów). Wszystko to stanowi operacyjny kontekst kierowania ludźmi.
Rodzaj stosowanych narzędzi kierowania łączy się z istotą wyżej rozważanych ograniczeń. Mają one charakter ekonomiczny, prawny, psychologiczny i operacyjny. W odniesieniu do każdego z tych aspektów stosuje się inne procedury i narzędzia:
Ocena perspektyw produkcyjnych, analizy rynku, badania kosztów i wyników oraz ich porównanie ze wskaźnikami statystycznymi i księgowymi – aspekt ekonomiczny. Zaznajomienie się i zdobycie umiejętności wykorzystania istniejących przepisów prawnych, opanowanie dokumentacji dotyczącej zawieranych umów oraz przyswojenie sobie zasad negocjacji współdziałających lub konfliktowych, zwłaszcza z przedstawicielami personelu – aspekt prawny.
Metody kształcenia i praktykowania w zawodzie, metody wzajemnego komunikowania się partnerów procesu kierowania, techniki pracy grupowej, metody i techniki rozwiązywania konfliktów – aspekt psychosocjologiczny: testy, prowadzenie rozmów dotyczących selekcji lub oceny pracowników – aspekt psychotechniczny.
W trzech pierwszych płaszczyznach można wyróżnić procesy oraz metody i narzędzia analizy indywidualnej i zbiorowej (zespołowej), począwszy od badań zadowolenia z pracy i motywacji do metod partycypacyjnych. W płaszczyźnie operacyjnej urządzenia i programy informatyczne pozwalają na znaczne usprawnianie gromadzenia i przetwarzania danych, a także symulowanie rzeczywistych procesów przed ich wdrożeniem.
Metody administracyjne – korzystanie z akt, dokumentów, logistyka bieżąca, kierowanie procesami rutynowymi lub gromadzenie informacji prognostycznych: elementy optymalizacji – modele wynagradzania, kształcenia, oceny, założenia i realizacja polityki personalnej, metody planowania i kontroli.
